Thế Giới Phẳng - Tóm Lược Lịch Sử Thế Giới Thế Kỷ 21
Tác giả: Thomas L. Friedman
Dịch giả: Nhiều dịch giả

"Thế giới phẳng” của Thomas L. Friedman giống cái bánh mỳ nóng mới ra lò, người mua háo hức như đã từng háo hức với “Chiếc xe Lexus và cây ô-liu” cũng của ông ta cách đây dăm năm. “Phẳng” với ý nghĩa quá trình toàn cầu hóa kinh tế kéo theo quá trình toàn cầu hóa mọi mặt đời sống xã hội loài người trên hành tinh này đi vào “luật chơi chung”.

Thế giới ngày càng nhiều chuẩn mực chung và những đòi hỏi chung như một lẽ tất yếu - dù là trong khuôn khổ quan hệ song phương hay trong quan hệ đa phương.

Quá trình này không đòi hỏi, không chào mời ai tham gia cả. Quá trình này chỉ lạnh lùng đặt ra cho mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp, mỗi cá nhân con người sự lựa chọn: Tham gia thì lợi và hại như thế này, không tham gia thì lợi và hại như thế kia; sẽ thăng hoa hay sẽ bị đào thải tùy thuộc vào sự lựa chọn. Không ai có thể một mình một chợ, càng không thể “trúc xinh trúc đứng một mình vẫn xinh!”. Đương nhiên trong cái cái chợ chung này lợi thế bao giờ cũng thuộc về giàu có và khôn ngoan.

Có thể ai đó sẽ hỏi: Thế còn đạo đức nằm ở đâu? Xin mọi người tự tìm câu trả lời. Riêng tôi xin thưa cho phần mình: Đạo đức có thể được nuôi dưỡng trong giàu có và khôn ngoan của trí tuệ… và hình như khó bảo vệ được trong cái nghèo và lạc hậu.

Khác chăng so với thời “tròn” - xin tạm gọi như vậy, thời “phẳng” ngày nay giàu có hầu như trước hết phụ thuộc vào tầm nhìn toàn cầu, vào trí tuệ, vào khoa học và công nghệ - nhất là công nghệ thông tin, năng lực quản trị và kinh doanh - kể cả với ý nghĩa khai thác nguồn theo chiều mở (opensourcing), khai thác nguồn theo chiều sâu (insourcing), luôn luôn chủ động tạo ra “cầu” mới, xâu chuỗi “cung”… được T. L. Friedman mô tả khá sinh động khi nói về 10 “lực” làm “phẳng” thế giới.

Đương nhiên, cũng vì “phẳng”, nên cơ may và rủi ro ngày nay đổi chỗ cho nhau nhanh nhạy chẳng kém sự lưu chuyển trên mạng là bao. Tất cả chính là sức ép của thế giới “phẳng”, tuy nó chẳng chào mời ve vãn ai cả. Thế nhưng trong ba thập kỷ vừa qua nó đã gây nên không ít sóng gió trên thế giới, có cả sóng thần (tsunami) nữa. Bước vào thế kỷ 21 sức ép này phức tạp hơn.

“Phẳng” đến mức những khái niệm “địa kinh tế” hay “địa chính trị” vốn chi phối mọi mối quan hệ quốc tế thời chiến tranh lạnh, ngày nay không thích hợp, khó tồn tại nếu không bổ sung thêm nội dung mới, thậm chí trong nhiều trường hợp đã bị thay thế bởi những khái niệm khác trong khung khổ những cam kết mới, những ký kết mới của trật tự thế giới một siêu đa cường - kể cả khung khổ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) những Hiệp định thương mại song phương (BTA), Hiệp định Thương mại tự do (FTA)…

Khởi Nghiệp Tinh Gọn
Tác giả: Eric Ries
Dịch giả: Dương Hiếu - Kim Phượng - Hiếu Trung

Tôi rất ít khi nhận lời viết lời giới thiệu sách về quản trị kinh doanh, nhất là những là những cuốn xuất bản trong những năm gần đây, vì sách xuất bản thì quá nhiều, nhưng sách thực sự hay và có giá trị thì rất ít.

Nhưng khi cầm bản thảo cuốn Khởi Nghiệp Tinh Gọn và được đề nghị viết lời giới thiệu cho bản tiếng Việt của cuốn sách này, tôi đã nhận lời ngay.

Sau khi đọc một lèo xong bản thảo của cuốn sách, tôi thực sự bị ấn tượng bởi cuốn sách này và có rất nhiều điều muốn nói, muốn chia sẻ. Nhưng rồi tôi quyết định, có lẽ tôi sẽ không chia sẻ nhiều mà để cho bạn đọc tự suy ngẫm và chiêm nghiệm sẽ hay hơn. Với suy nghĩ như vậy, tôi chỉ chia sẻ vài cảm nhận nhỏ của tôi về cuốn sách này giúp bạn đọc có thêm một góc nhìn tham khảo:

Từ cuốn sách, tôi bắt đầu nghĩ đến có vô số dự án khởi nghiệp từ Nam chí Bắc mà tôi biết đã thất bại và thất bại một cách đau đớn như thế nào. Và tương tự như vậy, trong công việc của người làm chuyên môn, làm công tác giảng dạy về quản lý và lãnh đạo nhiều năm ở nhiều nơi, tôi đã từng chứng kiến biết bao công ty đã thực hiện tái cấu trúc, đổi mới, cách tân (không biết bao nhiêu lần), nhưng rồi cuối cùng cũng thất bại, và đâu lại hoàn đấy.

Vì sao vậy? Vì sao mà việc khởi nghiệp hay tái cấu trúc lại khó khăn và gian nan đến vậy?

Tôi cho rằng, trong kinh doanh, trong quản trị, trong khởi tạo một doanh nghiệp mới hay tái tạo doanh nghiệp cũ, có những bài học mà nếu không trả giá thì không thể học được, thậm chí là phải trả giá nhiều lần, trả giá đắt, rất đắt thì mới có thể học được. Và đó là những bài học đắt giá (bài học không chỉ mất tiền, rất nhiều tiền, mà còn mất cả mồ hôi và rất nhiều nước mắt).

Tuy nhiên, cũng có những bài học mà không cần phải trả giá vẫn có thể học được, vậy tại sao lại cứ trả giá!? Và đây cũng chính là điều đầu tiên mà tôi muốn nói về cuốn sách này. Những tư duy và phương pháp của cuốn sách sẽ giúp gia tăng khả năng thành công, và đồng thời cũng giảm thiểu những cái giá rất đắt mà các nhà sáng lập và các các nhà tái lập có thể phải trả trong quá trình khởi nghiệp hay tái lập của mình.

Còn nhìn tổng thể, hiện tại, tôi thấy rằng, sách về khởi tạo doanh nghiệp mới hay tái tạo doanh nghiệp cũ (Entrepreneurship) trên thế giới thì rất nhiều, bạt ngàn. Nhưng trong vô số sách về “khởi nghiệp” hay “tái lập” mà tôi biết thì đây là cuốn sách hay nhất, dễ hiểu và dễ áp dụng nhất.

Những cuốn sách quản trị dễ đọc, dễ hiểu, dễ áp dụng thì thường đó sẽ là sách “dạy chiêu” (toolset), và ít có “dạy thức” (mindset). Những sách này thường đưa ra các chiêu trò, những công cụ, phương pháp cụ thể để người đọc và người học có thể áp dụng được ngay. Còn những cuốn sách “dạy thức” (mindset) về quản trị thì thường rất dài, rất dày, và thường được viết bởi các tác giả là những tư tưởng gia về quản trị, và những sách này cũng thường khó đọc hơn, khó hiểu hơn và khó áp dụng cho đại chúng hơn.

Tuy nhiên, cuốn “Khởi Nghiệp Tinh Gọn” này lại rất “tinh gọn”, không chỉ tinh gọn về “lượng” (rất ngắn, chỉ hơn 300 trang), mà còn rất “tinh gọn” về “chất”. Cuốn sách này không chỉ là một cuốn sách “dạy chiêu”, mà còn là một cuốn sách “dạy thức”, không chỉ giúp người đọc thay đổi “cách nghĩ”, mà còn giúp thay đổi cả “cách làm” của các doanh nhân, các nhà quản lý muốn khởi tạo, muốn sáng tạo, đổi mới và cách tân liên tục.

Một điều nữa mà tôi rất tâm đắc ở cuốn sách này, đó là, những tư duy và phương pháp trong cuốn sách không chỉ áp dụng cho những siêu tập đoàn toàn cầu, mà còn áp dụng rất phù hợp cho những doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ (chỉ có mấy nhân viên và vài đồng vốn).

Cho đến nay, chỉ trong một thời gian ngắn, cuốn sách nhỏ này đã góp phần làm thay đổi cách nghĩ và cách làm của vô số các nhà sáng lập và các nhà tái lập doanh nghiệp trên khắp thế giới. Và tôi tin rằng cuốn sách này cũng sẽ làm được điều tương tự đối với các doanh nhân khởi nghiệp và các doanh nhân tái lập ở Việt Nam. Bối cảnh khủng hoảng kinh tế hiện nay tại Việt Nam sẽ là một bước ngoặt lớn trong lịch sử kinh thương của nước nhà. Hậu khủng hoảng, dù muốn hay không, một nền kinh thương mới sẽ ra đời. Mong sao, nền kinh thương mới đó được tạo nên và duy trì bởi những “doanh nhân tinh gọn”.

Giản Tư Trung
Hiệu trưởng Trường Doanh nhân PACE