Hồi nhỏ, tôi may mắn được đọc mấy cuốn sách quý, những cuốn sách đã thay đổi tư duy, cách sống và cả cuộc đời của tôi. Nếu cuốn “Hai vạn dặm dưới biển” đã gieo vào tôi, một cậu bé quê mùa ở xã Đông Hòa, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình ước mơ và quyết tâm khám phá bầu trời rộng lớn, khám phá thế giới bao la, quyết bay cao, bay xa, vượt khỏi lũy tre làng này thì cuốn Người Thầy Đầu Tiên đã khắc sâu vào tâm trí tôi lòng biết ơn vô hạn đối với các thầy giáo, cô giáo.

Thầy Đuysen trong cuốn sách Người Thầy Đầu Tiên đã phụng sự hết mình, đã hy sinh tất cả để cho ước mơ của trò An-tư-nai vượt lên, vươn lên, để sau này trở thành viện sỹ. Câu chuyện tạo ra sự xúc động rất lớn trong tôi. Hình ảnh 2 thầy trò cứ nằm mãi trong tâm tôi ngay từ khi đọc lần đầu tiên. Tôi phát nguyện học tập tấm gương của cả thầy Đuysen và trò An-tư-nai. Bởi kết quả của sự cố gắng và nỗ lực hết mình của cả thầy lẫn trò nằm trên mọi mong đợi và sự tưởng tượng của bất cứ ai, trong đó có tôi.

Ngay từ khi đọc sách, thầy Đuysen đã thành mẫu người mơ ước của tôi hồi nhỏ. Tôi (và có lẽ tất cả chúng ta trong thời nay) rất cần những thầy giáo Đuysen để gieo những ước mơ, để chăm sóc những hy vọng, để vun trồng những ý chí và tưới tắm những quyết tâm để bứt phá và lột xác, để lột xác thật nhiều học trò như An-tư-nai.

Có lẽ nhờ đọc Người Thầy Đầu Tiên mà tôi đã quyết tâm cao độ và năm 1979 đã đỗ vào trường cấp 3 Chuyên ngoại ngữ, Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. Chuyện xảy ra cách đây đúng 40 năm. Để rồi ở ngôi trường đặc biệt này tôi không chỉ có một “người thầy đầu tiên” như cô Việt, cô Chung, thầy Hoạt, thầy Canh, và bao thầy cô khác.

Có lẽ cũng nhờ gieo vào tâm mình mong muốn khát khao, mong muốn cháy bỏng, mong muốn sục sôi thông qua câu chuyện của thầy Đuysen và cô học trò An-tư-nai mà tôi đã từ một cậu bé học lực yếu của kỳ 1 lớp 8 (có 2 môn dưới điểm trung bình, suýt bị đuổi học) đã thi đại học đạt 24.5 điểm, thừa điểm để nhận học bổng sang Matxcova học. Để rồi ở đây, tôi đã gặp những thầy Đuysen khác, người Liên Xô, trên đất nước Liên Xô của thời đó.

Từ ngày đọc cuốn sách Người Thầy Đầu Tiên đến nay, trong tâm khảm tôi vẫn hiện nguyên hình thầy Đuysen không chỉ là một người thầy giáo tuyệt vời mà còn thật sự là một người cha, người anh, người bạn vô cùng đáng yêu và đáng kính. Câu chuyện mãi khắc trong đáy lòng tôi rằng tình thầy trò là tình cảm rất cao quý, rất thiêng liêng, rằng tình thầy trò thật đẹp, thật ấm áp và gần gũi.

Cuộc đời dẫn dắt tôi thế nào mà từ năm những năm 2000 tôi lại trở thành thầy giáo. Thật tình cờ. Nhưng có lẽ cũng chẳng tình cờ đâu mà do cuốn sách đọc Người Thầy Đầu Tiên đã gieo vào tâm tôi hình ảnh tốt lành của người thầy đầu tiên và có lẽ vũ trụ muốn trao cho tôi sứ mệnh người thầy ngay từ những ngày tháng đầu tiên của thế kỷ XXI.

Đến giờ phút này tôi vẫn nhớ hình ảnh hai cây phong cao lớn được trồng cạnh nhau trên một ngọn đồi lộng gió. Tôi chắc sẽ chẳng bao giờ quên hình ảnh được khắc sâu trong tác phẩm Người Thầy Đầu Tiên về 2 thầy trò Đuyssen và An-tư-nai. Khi sang đến Matxcova tôi đã đi tìm ngay cây phong. Tôi yêu cây phong từ ngày đó đến mãi bây giờ. Cây phong luôn là một cây đẹp, một cây biểu tượng tuyệt vời trong tôi. Sau này, mỗi khi đến bất cứ quốc gia nào thấy cây phong, tôi lại nhớ về “Người thầy đầu tiên”.

Ngay cả lúc này ngồi đây, tôi vẫn thấy mình là một phần hiện thân của cô học trò An-tư-nai. Những khó khăn, gian khổ, với thời tiết khắc nghiệt đã không làm cho thầy trò An-tư-nai nhụt chí. Tôi cũng đã học theo tấm gương đó. Nghị lực phi thường, niềm tin sắt đá đã giúp cho những nhân cách lớn tỏa sáng. Và tôi cũng đã học theo, bắt chước theo, dù chỉ mới đạt được một phần rất nhỏ.