Khi ta còn nhỏ, hễ chúng ta bị thầy cô, cha mẹ hay cấp trên la rầy, dạy bảo điều gì thì chúng ta thường phản ứng lại. Tôi cũng vậy. Cho dù cha mẹ nói với tôi “Hãy mua những khó khăn khi còn trẻ” nhưng điều đó không lọt hề lọt vào tai tôi. Khi đó ngay lập tức tôi đã phản ứng lại “Những khó khăn khi còn trẻ thì sao không bán nó đi”. Đến độ tuổi trưởng thành thì cái tinh thần phản kháng ấy vẫn còn rất mạnh mẽ do vậy tôi cũng đã không để ý đến điều đó. Nhưng những điều được nhắc nhở về ý nghĩa cuộc sống từ những người lớn tuổi đầy tiên là cha mẹ đã in sâu trong đầu tôi và tôi không thể nào quên.

Khi mới bắt đầu bước đi trên con đường ý nghĩa cuộc sống của bản thân mình tôi đã gặp rất nhiều khó khăn y hệt như ra biển lớn mà không có hải đồ. Khi đó tôi chợt nhớ đến những điều mà những bậc “tiền bối” đã dạy và coi đó như là la bàn chỉ phương hướng cho mình.

Những điều mà tôi viết ở cuốn sách này cũng giống như vậy. Trong số những các bạn trẻ chắc có một số bạn cũng có kí ức về sự phản ứng, không thích… như tôi khi đó. Nhưng mà tôi hy vọng khi gặp những khó khăn trên con đường lập nghiệp hoặc tạo tương lai cho cuộc sống thì các bạn hãy nhớ đến những lời khuyên chân thành mà tôi đã ghi ra ở đây. Tất cả đều là những kinh nghiệm, bài học sâu sắc mà tôi đã học được qua những trải nghiệm từ những khó khăn trong công việc cho đến những khổ đau trong cuộc sống.

Bởi cuộc sống vốn là một vở kịch và nhân vật chính là chúng ta. Bản thân mỗi chúng ta phải diễn vai trong chính vở kịch ấy. Vậy câu hỏi đặt ra cho chúng ta là phải vẽ nên một vở kịch trong suốt cuộc đời mình như thế nào?

Cũng có người nói rằng số mệnh của con người đã được quyết định ngay từ lúc mới được sinh ra. Nhưng tôi tin rằng nếu chúng ta luôn nuôi dưỡng tâm hồn và nâng cao tinh thần của bản thân thì chúng ta có thể làm thay đổi vận mệnh của chính mình. Thay về tìm cách thay đổi vận mệnh, chúng ta hãy tìm cách nuôi dưỡng tâm hồn của chính mình. Khi có tâm hồn rộng mở, cuộc sống của bạn sẽ thay đổi.

Thông tin về tác giả:

Inamori Kazuo: Sinh năm 1932 tại tỉnh Kagoshima, Nhật Bản. Ông tốt nghiệp Khoa Kỹ thuật Công nghiệp Đại học Kagoshima. Năm 1959, ông thành lập Công ty Cổ phần Kyoto Ceramic (hiện nay là Kyocera). Năm 1984, ông thành lập công ty DDI (hiện nay là KDDI) với cương vị Chủ tịch. Từ năm 2001, ông trở thành cố vấn tối cao. Năm 1984, ông trích 200 tỷ Yên (khoảng 200 triệu USD) từ tài sản riêng để thành lập Quỹ Inamori và Giải thưởng Quốc tế Kyoto. Giải thưởng Quốc tế Kyoto được đánh giá không thua kém Giải thưởng Nobel, hàng năm tổ chức khen thưởng những người có thành tích cống hiến cho sự phát triển và tiến bộ xã hội. Năm 1989, ông lập trường tư thục Seiwa để đào tạo các nhà quản trị doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời ông giữ chức hiệu trưởng.

Năm 2003, ông là người Nhật Bản đầu tiên được trao Giải thưởng lòng bác ái của Quỹ Canergie (Mỹ).

“Nuôi dưỡng ước mơ bằng niềm tin kiên định

Khi bị đặt vào tình huống khó khăn thì người hành động thiếu sáng suốt cho dù hiểu nguyên nhân của những vấn đề đó nhưng không tìm cách giải quyết mà chỉ đơn giản vội suy nghĩ là “không thể”. Ngược lại, người có ý chí sắt đá sẽ không chịu dễ dàng bỏ cuộc mà họ sẽ cố gắng tìm ra cách giải quyết vấn đề và bắt đầu sự nỗ lực không ngừng và sự sáng tạo. Có thể nói, khi hiểu ra tình huống không có lợi cho mình thì có sự khác biệt giữa người ngay lập tức bỏ cuộc, không tiếp tục theo đuổi mơ ước của mình và người dám đột phá ngay trong chính khoảnh khắc khó khăn ấy. Tôi nghĩ rằng trong cuộc sống sự khác biệt giữa người có những thành quả tuyệt vời, người dám đương đầu với khó khăn và người 　bình thường là chính ở điểm này.

4.Giải phóng nguồn năng lượng

Nếu không có sự thử thách một cách tích cực với những lãnh vực mới thì công ty và ngay cả bản thân chúng ta cũng không có một tương lai tốt đẹp. Tuy nhiên trong lĩnh vực mới thì việc phát triển kỹ thuật, khai thông thị trường là rất khó. Ở đó chúng ta sẽ đối diện trực tiếp với vô vàn những khó khăn không thể lường trước và những trở ngại mà chúng ta không hề có kinh nghiệm. Do vậy, để vượt qua những khó khăn, rào cản đó thì rất cần một nguồn năng lượng dồi dào. Tôi thường được gọi là người say mê công việc một cách điên cuồng. Nhưng tôi cho rằng sự say mê đó chính là nguồn năng lượng để vượt qua những khó khăn, trở ngại. Nguồn năng lượng ấy là sự nhiệt tình mà đối với việc mà chúng ta làm. Ngọn lửa nhiệt tình này phải làm sao để nó phát ra năng lượng tối đa và bốc cháy cùng với một ý chí, niềm tin kiên định không lùi bước trước những khó khăn. Đây là điều kiện cần thiết cho những thử thách.Thuật ngữ “cuồng” mà tôi sử dụng là muốn ám chỉ đến tình trạng nguồn năng lượng tràn đầy, dồi dào như thế. Con người chúng ta nguồn năng lượng tiềm ẩn là vô hạn do vậy cần tìm cách khai thác nó để thu được những thành tựu trong những lĩnh vực mới.

1. Đối mặt trực diện với khó khăn

Khi gặp phải khó khăn thì phải tìm cách giải quyết và không được trốn chạy bởi tình huống khó khăn và chúng ta phải có dũng khí để đối diện với nó. Tuy nhiên trong những tình huống khó chúng ta thường hay gặp phải rào cản tâm lý lo sợ, bỏ cuộc nên rất cần một tinh thần thép, ý chí vững vàng “dù thế nào cũng sẽ tìm ra cách giải quyết”. Phải giữ sự bình tĩnh.Trạng thái đó giống như vẻ mặt không hề biến sắc khi đang tu hành của một nhà sư. Ngoài ra, đồng thời cũng phải nắm bắt toàn bộ mọi điều và phải quan sát, nhìn sự vật hiện tượng bằng con mắt khách quan. Nếu chúng ta nhìn sự vật bằng con mắt chủ quan theo cảm tính thì sẽ không tìm ra bản chất của sự vật hiện tượng. Ngoài ý chí kiên định “dù có khó khăn nhưng nhất định sẽ làm được” thì cũng rất cần một thái độ trung thực, thành thật để có thể xem xét, nhìn lại sự phức tạp của sự vật hiện tượng xung quanh.Nhờ đó chúng ta có thể nhìn lại những điều đã trải qua và tìm ra những sai lầm. Tôi gọi vui đó là “lời cảnh báo thầm thì của thần thánh”.Trong những tình huống phải đối mặt và nhận được lời cảnh báo nếu chúng ta vẫn giữ thái độ bảo thủ, không chịu thay đổi suy nghĩ thì sự sáng tạo sẽ không được sinh ra. Để có được sự sáng tạo, sự đổi mới có thể làm thay đổi cục diện và chuyển biến tình hình thì cần một thái độ đúng đắn khi đối diện với những khó khăn.

2. Đừng đánh mất hy vọng

Cho đến tận bây giờ tôi vẫn tin rằng hiện thực sẽ xuất hiện đúng như những gì mình nghĩ. Lúc tôi vừa mới đi làm, mọi việc đều không trôi chảy, thuận lợi khiến tôi cũng có lúc nghĩ như thế, đã định bỏ cuộc. Nhưng trong những lúc khó khăn tôi đều đã giữ được sự tỉnh táo và không đánh mất hy vọng. Tôi nghĩ đó cũng chính là lí do để có một tôi của ngày hôm nay.

Hồi đó tôi đã sống trong một căn phòng rất tồi tàn ở lầu 2 của kí túc xá của công ty. Đó là một căn phòng rộng 6 chiếu ( 9.92m²) không có giường cũng không có chiếu mà phủ đầy rơm, không có lò sưởi. Tôi phải mang nồi và bếp than đến và mỗi ngày tự nấu nướng. Thời gian mà công việc nghiên cứu ở công ty và quan hệ với đồng nghiệp không tốt thì cứ mỗi buổi chiều tôi đều một mình đi dạo ở con sông nhỏ đằng sau kí túc xá. Nơi đó có trồng nhiều cây hoa anh đào. Tôi đặt lưng mình xuống đất và thường nghêu ngao hát một mình bài “Furusato” (Quê cũ). Tâm hồn bỗng trở nên vô cùng thoải mái, nhẹ nhàng, thanh thản, bao nhiêu đau khổ, buồn phiền đều biến mất. Nhờ sức mạnh của lời ca tiếng hát mà tôi đã được tiếp thêm sinh lực để tiếp tục sống. Bằng tâm trạng được làm mới này, ngay ngày hôm sau, tôi đã quyết định quay trở lại công ty tiếp tục làm việc và nỗ lực làm việc không ngừng.

Sự phiền não thì ai cũng có. Nhưng trong trạng thái đó chúng ta phải tìm cách thoát ra, tìm cách thay đổi tâm trạng bằng niềm tin hướng về một ngày mai và đừng đánh mất hy vọng về tương lai phía trước.

3. Nâng cao độ sâu của tâm hồn

Hironaka Heisukeivì giải được một vấn đề khó trong Toán học nên đã nhận giải Fields. Nghe nói ông đã giải quyết dễ dàng vấn đề đó là vì đã dựa vào việc tập trung vào một nhân tố (một phương diện, quy mô, mức độ (dimension). Hironaka đã nói “Tất cả sự phức tạp của sự vật hiện tượng đều chỉ là sự phản chiếu của những sự thật đơn giản”.Trong xã hội con người có thể thấy những phức tạp tạo ra là do một mạng lưới chằng chịt những mối dây liên hệ như quan hệ tại nơi làm việc, quan hệ gia đình, quan hệ quen biết ….Nhưng thật ra tất cả những điều ấy chỉ là sự phản ánh cho cái gọi là khuôn mẫu của cuộc sống và con người chúng ta.

Tôi cho ví dụ cụ thể để các bạn dễ hiểu. Ở ngã tư của những giao lộ khi có xe từ bốn phía cùng đổ dồn về thì chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng kẹt, ứ đọng, không thể lưu thông. Nhưng nếu có thể thêm vào một nhân tố và tạo nên một giao lộ đa tuyến thì tình trạng kẹt sẽ không còn và nhờ đó xe cộ có thể dễ dàng lưu thông. Nghĩa là nếu nhìn trong không gian hai chiều mà thấy được ở đó phản chiếu chiều thứ ba thì có thể thấy xe cộ sẽ bị đụng nhau. Nhưng nếu trong không gian ba chiều, chúng ta chỉ thấy được bề mặt không gian hai chiều thì chắc chắn sẽ cảm thấy khổ sở và kêu than “sao kỳ lạ quá vậy?”. Cuộc sống và khuôn mẫu của con người cũng giống vậy. Những vấn đề phức tạp giống như cái bóng bao phủ lên sự thật giản đơn. Sự thật vốn ở trong tâm của chính chúng ta. Trong những lúc tâm chúng ta cảm thấy bị rối loạn, bị bấn loạn bởi sự phức tạp của những sự vật hiện tượng xung quanh thì để tìm ra lối thoát và sự thật thì chỉ còn cách là tìm kiếm một cách để nâng cao độ sâu của tâm hồn.

8.Tìm kiếm điều đúng đắn

Ngay từ hỏi trẻ tôi đã thường tự hỏi “Với tư cách là con người thì điều đúng đắn cần phải làm đó là gì?” và đã chú ý để tìm câu tìm câu trả lời. Khi chúng ta bắt gặp một ai đó có người dáng vẻ lam lũ, rách rưới, cơ cực thì hay có thái độ coi thường họ “chắc là người chẳng ra gì” và thường nghĩ “là con người thì phải như thế này, như thế kia…”. Cái tâm lí muốn tìm kiếm cái gọi là đúng đắn như thế là chính là nhu cầu tự nhiên của con người luôn muốn tìm kiếm cái gọi là lí tưởng.

Khi bị rớt trong kỳ thi vào đại học và thi tuyển vào công ty tôi đã suy nghĩ là phải cố gắng học chăm chỉ hơn nữa để có thể thi vào trường và công ty có tiếng. Giai đoạn tôi tập trung bắt đầu vào việc nghiên cứu phát triển sản phẩm gốm cũng thế. Trong tình hình không thể thuê mướn người, tôi đã nghĩ rằng mình phải nỗ lực tự thân vận động và phải tìm cách làm sao tạo ra sản phẩm tốt nhất. Như vậy có thể nói trong những lúc khó khăn, nghịch cảnh sẽ là sự thử thách đối với bản thân chúng ta. Trong những lúc ấy tôi vẫn kiên trì hướng tới lí tưởng mà bản thân đam mê theo đuổi và tìm cách để ngọn lửa nhiệt tình ấy luôn bốc cháy và không bỏ cuộc, nỗ lực không ngừng.

Trong cuộc đời rất dài của chúng ta, đối với mọi người chắc chắn có những thời kì khiến chúng ta dao động, đánh mất ý chí, phương hướng và có nhiều lúc sẽ gặp những khó khăn “không mời không đợi”. Nhưng chính trong thời khắc như thế, chúng ta cần nhẫn nại chịu đựng và nỗ lực không ngừng hướng về mục tiêu và lí tưởng. Tôi tin rằng nếu có sự nỗ lực như thế, sự thành tâm và chuyên cần học hỏi thì trời đất cũng phải đầu hàng, không có khó khăn nào không thể vượt qua.

4. Không dễ bỏ cuộc, thỏa hiệp

Lúc mới đi làm, một người là “ma mới” như tôi đã gặp phải không ít những khó khăn trong đó có vấn đề quan hệ với đồng nghiệp. Thậm chí là đã xảy ra những xung đột với họ và cũng nhiều đả kích từ tổ chức. Đã có lúc tôi cảm thấy mình rơi vào bế tắc, cô độc. Đúng lúc đó trong đầu tôi hiện ra hình ảnh của một người vẫn tiếp tục cố gắng leo lên trên một ngọn núi cao và rất hiểm trở. Tuy không có kinh nghiệm và kỹ thuật đều không có nhưng tôi đã suy nghĩ mình nhất định sẽ thử leo lên ngọn núi cao sừng sững trước mặt ấy. Khi đối mặt với vách núi cheo leo sừng sững đầy nguy hiểm thì đương nhiên ai cũng có cảm giác sợ hãi nên cũng có người bỏ cuộc và họ sẽ nói đó là vì hoàn cảnh xung quanh quá khó khăn.

Tôi cũng đã nhận được lời khuyên của cấp trên là “Cần sự thỏa hiệp”. Nghĩa là, đôi khi cần “lùi một bước để tiến ba bước”. Nếu đó là ngọn núi quá cheo leo hiểm trở nhưng người leo lên không chỉ một mình mà là cả đoàn người thì nên tìm chỗ nào men theo vách núi ít nguy hiểm hơn để tiếp tục cuộc hành trình và đó là cách tốt nhất để cả nhóm cùng leo được lên đỉnh núi. Bản thân tôi lúc đó cũng chỉ là một người yếu đuối, thiếu kinh nghiệm trong cả công việc lẫn cuộc sống nên tôi cũng đã nghĩ rằng nếu dễ dàng thỏa hiệp và đi chậm chậm, từ từ lên núi thì cuối cùng sẽ có thể lên núi. Hơn nữa, đối với những người khiến tôi tin và sống với cách sống đơn giản thì tuy có sự nhẹ nhàng, thoải mái nhưng tôi nghĩ rằng cũng có lúc họ không thật sự hạnh phúc. Tôi nghĩ rằng bằng niềm tin kiên định rằng đó là điều đúng thì cho dù có bất kì khó khăn nào, cho dù có gặp phải chông gai trở ngại và phong ba bão táp trên con đường đi tới thì chúng ta vẫn nhắm tới đích của hành trình mà vững bước để tiếp tục tiến lên. Tôi đã quyết tâm như thế sau đó đối với bản thân và đối với mọi người đều giữ một thái độ nghiêm khắc, không dễ thỏa hiệp. Tôi nghĩ rằng điều này hoàn toàn không bao giờ sai.

CHƯƠNG 4: ĐỂ PHÁN ĐOÁN ĐÚNG

1. Để tâm chú ý đến ngay cả những việc nhỏ

Người ta thường nói người có khả năng phán đoán chính xác thì có thể làm tốt công việc. Để có thể phán đoán chính xác sẽ xảy ra chuyện gì trong mọi tình huống thì rất cần sự quan sát nhạy bén. Chỉ có sự quan sát nhạy bén mới có thể giúp chúng ta hiểu rõ được bản chất của sự vật hiện tượng và để có được sự quan sát nhạy bén thì cần sự tập trung tinh thần cao độ. Đột nhiên dù muốn tập trung vào việc thì cũng khó thực hiện được. Thật ra thì sự tập trung khi làm một việc gì đó chính là một thói quen. Người có thói quen chú ý để tâm vào cho dù đó là những việc nhỏ thì có thể tập trung khi làm bất cứ một công việc nào. Ngược lại, những người không có thói quen như thế sẽ rất khó tập trung tinh thần khi làm việc gì đó, dù là việc nhỏ.

Ngay chính lúc bận rộn nhất thì cũng là lúc nên rèn cho bản thân thói quen phải tập trung vào việc nhỏ nhất và thực hiện điều đó. Cho dù đó là việc mình không thích, không cảm thấy hứng thú nhưng nên nỗ lực cố gắng và ý thức về điều đó. Đây gọi là “sự chú ý có ý thức”. Trong cuộc sống hàng ngày, sự chú ý này sẽ ảnh hưởng đến sự phán đoán trong những tình huống khẩn cấp. Nếu mỗi ngày chúng ta đều rèn luyện sự chú ý này và tập thói quen quan sát kỹ lưỡng mọi vật thì có thể đạt được sự cảm nhận sâu sắc “nghe thông nhìn thấu” mọi việc và trở thành người có sự phán đoán chính xác, nhạy bén.

2.Khơi dậy ý thức tiềm ẩn

Nếu có thể khơi dậy ý thức tiềm ẩn thì có khả năng sẽ có sự phán đoán nhanh, nhạy và tiến hành mọi việc một cách đơn giản, nhẹ nhàng. Ví dụ như trong trường hợp lái xe khi đến khúc ngoẹo cua. Khi đó tùy vào tình hình của nơi ấy và tốc độ mà cách dừng tay lái sẽ khác. Nếu đã quen và có kinh nghiệm lái xe thì những tình huống sẽ được xử lý dựa trên sự phán đoán một cách vô ý thức, không mất nhiều. Điều đó là do những hành động đã được lặp đi lặp lại đã trở thành một “khuôn mẫu” nằm tiềm ẩn trong đầu của chúng ta. Do thói quen đã được hình thành sẵn trong đầu như thế mà trong những tình huống lặp lại quen thuộc thì cái ý thức về một điều đã tồn tại trong tiềm thức sẽ xuất hiện và hành động của chúng ta rất tự nhiên, đối ứng như phản xạ không điều kiện nhưng thực tế đó là những hành động có ý thức.

Về điều này, Matsuda, người được coi là kỳ thủ hạng nặng ở môn cờ Shogi đã nói rằng “Ở thời điểm quyết định của trận đấu thì diễn ra rất nhanh nhưng đó là do trước đó các nước cờ đã được tính toán rất kỹ lưỡng, tỉ mỉ. Những nước cờ đó có thể là do đã được rèn luyện qua hàng trăm lần và mất nhiều thời gian .Tuy nhiên cuối cùng thì mọi chuyện chỉ giải quyết trong khoảnh khắc. Đây cũng là một ví dụ về việc ý thức tiềm ẩn đã được khơi dậy.

Những kinh nghiệm mà chúng ta tích lũy được trong cuộc sống sẽ tồn tại trong vùng bán cầu não ở vùng ý thức tiềm ẩn. Do vậy mà những điều mà chúng ta tập trung chú ý, những hành động và thói quen lặp đi lặp lại, những điều muốn làm, những kinh nghiệm thì đều có thể khơi dậy chính nhờ vào việc làm cho cái ý thức này “sống dậy”. Tuy nhiên, để có những kinh nghiệm phong phú thì chính bản thân chúng ta phải tự tích lũy và làm việc gì cũng cần tập trung chú ý cao độ và tập thói quen làm mà không cần suy nghĩ. Đây là một phương pháp để rèn luyện sự khơi dậy ý thức tiềm ẩn. Tuy nhiên điều này không có nghĩa là không cần đến việc suy nghĩ nghiêm túc về thái độ sống đúng đắn, nghiêm túc hàng ngày và cần sự phán đoán nhanh, chính xác trong thời điểm cần thiết.

3.Thông suốt mọi chuyện

Người ta thường nói “hiểu thấu đáo câu chuyện”, “không thông suốt”. Sự hiểu thấu đáo, thông suốt này chính là đặc trưng tinh thần của con người. Nói khác đi theo thuật ngữ triết họcthì nó chỉ ra khả năng phán đoán của một người nào đó.

Mọi người chắc chắn là sẽ có sự phán đoán khác nhau trong từng hoàn cảnh. Và trong những lúc như thế thì sẽ dựa vào cái gọi là phán đoán chuẩn của bản thân theo kinh nghiệm cá nhân mà cũng có khi đưa ra phán đoán tốt hoặc xấu. Nguồn gốc của sự phán đoán được coi là chuẩn đó có lẽ bắt nguồn từ những cái gọi là nguyên lí, nguyên tắc về đạo đức, luân lí…Nghĩa là những chuẩn mực đúng đòi hỏi chúng ta phải tuân theo với tư cách là một con người. Vì vậy, khái niệm gọi là “thông suốt” này không chỉ là sự thấu hiểu về những điều mâu thuẫn với những chuẩn mực đạo đức chung mà còn gồm cả những điều không phù hợp với tư cách là một con người cần phải làm. Tóm lại, đấy không chỉ đơn thuần là những phán đoán trong đầu chúng ta mà đó là sự suy nghĩ lại về những điều cơ bản nhất thuộc về tinh thần của con người và chúng ta cảm thấy hiểu thấu đáo vì cảm thấy nó hợp tình, hợp lí.

Người không thông suốt thì không thể làm được gì. Vì chính họ cũng không biết cái gì gọi là tiêu chuẩn cơ bản của bản thân. Ngược lại, người thông suốt thì mọi chuyện đều hiểu thấu đáo do vậy có thể thuyết phục được mọi người. Để phán đoán đúng thì phải thiết lập mục tiêu cho chính mình.

4. Lấy nguyên lí, nguyên tắc làm chuẩn

Chúng ta vẫn thường hay hành động theo một nguyên lí, nguyên tắc làm chuẩn nào đó. Tuy nhiên thì dù sao đi nữa cũng không nên hành động và phán đoán chỉ dựa trên những cảm nhận chung hoặc những thói quen, kinh nghiệm thuộc về truyền thống, chuẩn mực đạo đức. Bởi vì khi gặp những tình huống mới thì nhiều khi chỉ dựa vào những điều đó sẽ không thể giải quyết được vấn đề và lúc đó khiến ta trở nên phân vân, bối rối. Tôi cho rằng phán đoán và hành động theo một nguyên lí, nguyên tắc làm chuẩn nào đó không phải lúc nào cũng đúng và không sai lầm trong mọi trường hợp.

Việc dựa trên những nguyên lí nguyên tắc nghĩa là lấy những cái gọi là luân lí, đạo đức xã hội làm nền tảng tiêu chuẩn với tư cách làm người để hướng chúng ta hành động đúng. Tuy nhiên, nếu phán đoán dựa vào đạo đức với tư cách là con người thì vượt qua cả phạm vi không gian, thời gian và dù trong tình huống nào cũng có thể thông suốt, luôn đúng. Những người có sẵn sự phán đoán chuẩn như thế này cho dù bị đẩy vào một thế giới xa lạ chắc chắn cũng không hề bị bối rối, lúng túng.

Chẳng hạn như việc bắt đầu và phát triển một lĩnh vực mới thì không phải là vì có kinh nghiệm phong phú, cũng không phải đã được trang bị những kiến thức nền tảng mà do muốn khai phá những gì thuộc về bản chất của con người và dựa vào những phán đoán dựa vào những cái gọi là nguyên lí nguyên tắc.

5.Không để mất điểm khởi đầu

Sự phán đoán trong tình huống giống như trên leo lên núi mà bị bao vây xung quanh bởi không khí loãng khiến ta không thấy gì hoặc gặp phải tình trạng ứ đọng, tắc nghẽn khiến không thể lưu thông tại ngã tư nếu đánh mất tầm nhìn ban đầu thì sẽ gặp phải khó khăn. Do vậy trong những lúc như thế, điều quan trọng là cần bình tĩnh xem xét và quay trở lại điểm cơ bản đã bắt đầu. Điều này phù hợp với cả những lúc bắt đầu một lĩnh vực kinh doanh mới hoặc thử thách ở một lĩnh vực nghiên cứu mới. Trong những lĩnh vực mới như thế, luôn luôn đụng phải những khó khăn, trở ngại và thử thách nhưng chính những điều làm chúng ta bế tắc sẽ trở thành kinh nghiệm quý giá nếu chúng ta biết tìm ra cách giải quyết những khó khăn ấy. Khi bị đặt vào những tình huống khó khăn thì chỉ còn cách đối diện trực tiếp với nó và nỗ lực từ đầu đến khi nào tìm ra cách khắc phục điều ấy. Tuy nhiên dù hiểu rõ việc không được sợ khó mà bỏ cuộc nhưng đã xuất hiện một độ lệch nhỏ so với mục tiêu. Và trong lúc nỗ lực liên tục để tìm cách giải quyết vấn đề thì đến một lúc nào đó vô tình đã trệch khá xa so với mục tiêu ban đầu.

Bản thân tôi cũng đã phải vượt qua biết bao khó khăn và thử thách. Đã nhiều lần tôi tự an ủi mình “ Mình đã làm tốt” và tự hài lòng “chà, làm như vầy chắc là được rồi”… nhưng cuối cùng rồi thành công càng trở thành cái điều xa vời không thể với tới được. Qua nhiều lần như thế, tôi đã nhận ra rằng rất cần sự phán đoán trong những lúc khó khăn và thử thách để không trở lại điểm ban đầu. Nhờ vậy mà tôi có được thành quả như hôm nay. Dự tính trước điểm khởi đầu và phán đoán chính xác trên cơ sở xem xét đúng bản chất của mọi sự vật hiện tượng thì sẽ đem đến sự thành công ở những lĩnh vực mới mà chưa ai khám phá đến.

6.Nhìn thấy điều thiện

Để có phán đoán chính xác thì cần phải có nhận thức đúng đắn.Tuy nhiên để có sự nhận thức đúng là điều rất khó. Bởi vì chỉ một sự vật hiện tượng xung quanh chúng ta mà có vô số cách nhìn khác nhau. Đó là do cách nhận thức, cách nhìn của người quan sát. Trong thực tế không tồn tại sự thật một cách tuyệt đối. Người quan sát sự vật hiện tượng chỉ nhìn và dựa vào cảm giác nên sinh ra những ảo giác không thật. Và do chịu tác động bởi cảm nhận chủ quan của bản thân mà trong cùng một sự thật duy nhất nhưng có người phán đoán tốt, có người phán đoán xấu. Điều bình thường này chúng ta vẫn đang trải nghiệm trong cuộc sống hàng ngày.

Ví dụ như đề cập đến một người làm việc siêng năng. Người đó trong suốt cả cuộc đời đã nỗ lực cố gắng làm việc hết mình. Nhìn vào điều đó cũng có người cho là tốt. Nhưng cũng có người cho rằng nếu người đó chỉ biết đắm mình trong công việc mà không để ý đến gia đình và sức khỏe của bản thân, cũng không vui chơi giải trí..,tóm lại, làm việc chăm chỉ một cách điên cuồng như thế không hẳn đã là điều tốt. Tôi nghĩ rằng cả hai quan niệm đều không đúng và có chỗ thiếu sót.

Tôi cho rằng nếu bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ, cảm nhận chủ quan thì nên tập cho mình thói quen nhìn mọi sự vật ở bản chất tốt của nó. Cách suy nghĩ nhìn mọi vật, mọi việc dưới góc độ tiêu cực sẽ khó có thể mang đến cho chúng ta cách giải quyết vấn đề và sự tự trưởng thành của bản thân. Tuy nhiên, những phán đoán và những nhận thức nếu được so sánh với những tiêu chuẩn có sẵn vốn đã in sâu vào đầu óc của chúng ta chắc chắn sẽ đem lại kết quả tốt.

7.Kìm chế bản năng

Con người có hai thuộc tính tâm lí cơ bản là bản năng và lí tính. Những gì thuộc về nhu cầu tồn tại trong đời sống và sinh lí như: ăn, uống, hít thở, vận động tay chân, cảm giác, suy nghĩ, bản năng sinh dục, lòng đố kỵ, tinh thần chiến đấu…chính là bản năng. Đa số chúng ta đều dựa trên cái gọi là tâm lí bản năng này làm chuẩn để phán đoán và quyết định mọi việc. Nhưng nếu chỉ như vật thì chúng ta không có sự khác biệt so với loài động vật và sẽ có những phán đoán sai lầm. Do vậy cần có đè nén, chế ngự cái bản năng này. Để chế ngự bản năng thì trong tâm phải tạo một khoảng không gian và ở nơi đó sẽ sinh cái gọi là lí trí. Chính lí trí sẽ giúp chúng ta nhìn và xem xét, phán đoán mọi sự vật hiện tượng một cách khách quan và hợp lí. Điều quan trọng là khi phán đoán, hành động thì lí trí chiếm tỉ lệ bao nhiêu, nhiều hay ít. Việc kiềm chế bản năng rất khó nhưng không phải là không thể. Người đánh mất bản năng thì không thể sống, không thể tồn tại như một con người đúng nghĩa. Do vậy tôi không nói là phải bỏ đi cái gọi là bản năng mà phải điều tiết, đừng để nó đi quá mức và cần hạn chế đến mức thấp nhất có thể những nhu cầu thuộc về bản năng.

Theo tôi, phương pháp tốt nhất để chế ngự bản năng đó là hễ mỗi lần tâm chúng ta phát sinh ý muốn về một điều gì đó (có thể điều đó là tốt, cũng có thể là xấu) thì tự mình phải liên tục hỏi lại và nói với chính mình rằng “Không được suy nghĩ tùy tiện như thế”. Để xóa bỏ thói quen tâm lí bản năng này thì cần tìm cách làm cho lí tính trỗi dậy thật mạnh mẽ, làm sao để lí tính lấn át bản năng thì chúng ta sẽ có sự phán đoán đúng.

8.Thu hẹp trọng tâm của ý thức

Lí trí sẽ xem xét và phán đoán mọi việc dựa vào tính hợp lí. Để có thể sử dụng điều này thì cần tập trung và thu hẹp ý thức của chúng ta vào một điểm duy nhất giống như dùng gương để hội tụ ánh sáng lại vậy. Dù làm bất cứ việc gì và trong bất kì thời điểm, hoàn cảnh nào thì cũng cần suy nghĩ, để ý đến điểm này. Việc này gọi là chú ý có chủ ý. Ngược lại với nó đó là sự không chú ý,ví dụ như trong trường hợp tự dưng có một tiếng động phát ra khiến ta quay lại một cách vô thức. Đó là do phản xạ tự nhiên.

Con người vốn có những thói quen bản năng cho nên nếu chịu khó rèn thói quen chú ý có chủ ý một cách liên tục thì chắc chắn có thể tập trung thu hẹp ý thức về một điều gì đó. Ngoài ra đương nhiên là cũng cần chú ý đến điểm cốt lõi quan trọng mà lí trí đã nhìn ra trong một khoảng khắc.

Tuy nhiên, ngoài cái gọi là lí tính thì còn một loại là linh tính. Đó là trạng thái con người có cảm giác phán đoán rất chính xác về những sự việc cao siêu. Những dự đoán kiểu này không dựa vào bất kỳ nguyên lí nguyên tắc nào mà có được sinh ra chỉ trong khoảnh khắc tức thời nào đó dựa hoàn toàn vào cảm tính nhưng lại hoàn toàn chính xác. Người ta nói rằng thành quả của nhiều người vĩ đại trong thế giới này là do đã có những lời tiên tri dự đoán trước tương lai của họ về cái gọi là tài năng bẩm sinh.

Chúng ta trong những lúc bị cuốn vào cái vòng xoáy của những khó khăn, cực khổ mà không tìm ra lối thoát cũng có lúc sẽ cảm thấy mình đang được Trời đất hoặc một vị Thần Thánh nào đó “mặc khải”, chỉ lối dẫn đường giúp ta tìm được một thứ ánh sáng, một con đường để đi. Điều này cũng có thể gọi là linh tính. Nhờ vào cái gọi là “linh tính” này mà chúng ta có niềm tin và say mê với điều đang làm, không sợ khó khăn mà lùi bước, vững tâm hướng về phía trước. Nhưng tôi cho rằng khi đối diện với khó khăn thì điều quan trọng nhất đó là bản thân chúng ta phải luôn tự đặt câu hỏi “phải làm gì là đúng với tư cách một con người” và phải tìm cách nắm bắt, hiểu rõ hiện thực của sự vật hiện tượng.

9. Nhìn sự vật vì cái gì

Tâm lương thiện và trong sạch thì có thể thấy bản chất và sự thật của mọi việc. Đối với những ai có tâm mang đầy sự ích kỉ, tư lợi thì sẽ nhìn sự vật hiện tượng rất phức tạp.Ví dụ như nếu tiến hành công việc dựa trên suy nghĩ tư lợi cho bản thân “làm điều này có lợi cho mình hay không? Mình sẽ được gì ?...” thì nhiều lúc nó làm chúng ta phân tâm, đắn đo suy nghĩ, khó tập trung toàn tâm toàn ý làm một việc gì. Có thể mượn cớ rằng sự do dự đó là vì chúng ta muốn tập trung thể hiện tốt điều mình làm nhưng cũng có nhiều khi vì quá tập trung mà sự giải quyết vấn đề trở nên chậm trễ. Đó chính là cái tâm ích kỷ. Cũng bởi do những suy nghĩ quá mức, luôn đắn đo thế này hay thế kia khi làm một việc gì mà nhiều lúc sự việc đơn giản cũng bị chúng ta làm cho nó trở nên phức tạp.Chúng ta đừng suy nghĩ rằng dù những nỗ lực của chúng ta bỏ ra cho việc mình làm dường như bị mất đi, bản thân chúng ta không được lợi gì mà hãy nhìn nó ở tầm bao quát rộng hơn vì điều đó vẫn tồn tại trong mọi thứ xung quanh. Khi bản thân mình cảm thấy đó là điều không tốt, thấy mình sai thì phải thẳng thắn thừa nhận là mình sai, không tốt. Nếu biết rèn luyện thói quen tự nhìn lại và đánh giá mình một cách trung thực thì có thể nhìn sự vật một cách đơn giản như bản chất của nó và không bị sự lo lắng, phiền não vì những đắn đo suy nghĩ thiệt hơn, được mất…Cần tuyệt đối dẹp bỏ, tránh xa lối suy nghĩ tư lợi ích kỷ “mình muốn làm vì mình vui, mình muốn làm để thể hiện bản thân…” vì điều này sẽ khiến cho chúng ta không nhìn thấy được bản chất thật của sự vật hiện tượng. Và khi đối diện với sự thật thì rất cần lòng dũng cảm dám nhảy vào dầu sôi lửa bỏng, không ngại hiểm nguy lùi bước. Chính lòng dũng cảm ấy sẽ giúp chúng ta tìm ra cách giải quyết mọi vấn đề.