Đạo Giáo - Trần Trọng Kim

Sách viết về Đạo giáo, nếu tính luôn cả những bản dịch Đạo đức kinh là sách triết lý cơ bản của nó, thì trong vòng 60 - 70 năm nay đã có khá nhiều, của một số tác giả như Ngô Tất Tố, Nghiêm Toản, Nguyễn Duy Cần, Nguyễn Hiến Lê..., nhưng phần nhiều chỉ tập trung cho phần triết lý cơ bản theo học thuyết Lão Tử, về vũ trụ quan và nhân sinh quan, liên quan những lý lẽ cao sâu của đạo và đời, như về bản chất - sự cấu tạo - luật tuần hoàn của vũ trụ, về chủ nghĩa vô vị, và từ đó xác định lối sống, phép xử thế, phép dưỡng sinh...cho phù hợp.

Cuốn Đạo giáo (Đạo Lão Tử) của Trần Trọng Kim trái lại có đặc điểm khác hơn hẳn. Đó là tính bao quát toàn diện của nó, mặc dù chỉ trong một khuôn khổ tương đối giới hạn, vì tác giả không chỉ trình bày một cách gọn gàng dễ hiểu học thuyết cao siêu của Lão Tử chứa đựng trong khoảng 5.000 chữ của bộ Đạo đức kinh (nội dung của phần I), mà còn tóm thuật được tư tưởng của các nhà thừa kế xuất sắc tiêu biểu nhất của phái Đạo gia như Liệt tử, Trang tử (nội dung của phần II)..., và đặc biệt hơn cả là còn cho biết tương đối đầy đủ những biến thể suy đồi của Đạo giáo đời sau dưới hình thức đạo thần tiên/tu tiên chủ yếu nhắm vào mục đích trường sinh bất lão của giới đạo sĩ từ thời Tần Hán trở đi (nội dung của phần III và IV), kể cả những ảnh hưởng xấu của nó đến đời sống thực tế của dân gian người Việt chúng ta.